ผ้าไหมโฮล : ผ้าไหมประจำจังหวัดสุรินทร์

ปลายปี 2553  วิชาการโรงเรียนชุมพลวิทยาสรรค์ได้นำเสนอ การแสดงรำพื้นบ้านจังหวัดสุรินทร์   ซึ่งได้นำเสนอวัฒนธรรม และความเป็นอยู่ของคนสุรินทร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งของชาว ชุมพลบุรี เขตทุ่งกุลาร้องไห้ที่ยังอุดมสมบูรณ์ด้วยลำน้ำมูล ข้าวหอมมะลิเม็ดงาม  และผ้าไหมโฮล  ผ้าไหมยกดอกอันแสนสวย วันนี้ไปพบบทความด้านล่าง  ผ่านมาหลายปี (กรกฏาคม 2550)   เห็นว่าน่าสนใจก็ถือโอกาสเอามาฝากเผื่อจะมีผู้สนใจ  ภูมิใจในความ เป็นอยู่ของคนอิสานใต้ เมืองสุรินทร์เหลายังไงละ  ต้องขออนุญาตเจ้าของบทความขอตัดบางส่วนออกบ้าง  เพื่อความพอดีของ blog ครับผม ภาพจาก http://www.google.com 'ผ้าโฮลสุรินทร์'...โก อินเตอร์

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ได้คัดเลือกตัวแทน ช่างฝีมือจากประเทศไทยไปแสดงวิธีการผลิตผ้าทอมือในงาน เทศกาลวิถีชีวิตชาวบ้านประจำปี 2550 จัดโดยสถาบันสมิธโซเนียน  ประเทศสหรัฐอเมริกา ระหว่างนี้จนถึงวันที่ 7 กรกฎาคม 2550  คุณสุเพ็ญ  หนึ่งในสองภูมิปัญญาไทย  เล่าถึงลักษณะของผ้าโฮลว่า  "โฮลแปลว่าไหล ลายของผ้าโฮลจะดูเป็นลายน้ำไหล เป็นผ้าไหมชนิดเดียว ที่มีชายผ้าใช้ลักษณะการทอมือย้อมสีธรรมชาติทั้งหมด อย่างเช่นสีแดงย้อม ด้วยครั่ง  สีเหลืองย้อมมาจากเข สีฟ้าย้อมมาจากคราม สีดำย้อมมาจากมะเกลือ สีส้มก็ต้องเอาไปย้อมครั่งก่อนแล้วค่อยเอามาย้อมเขทีหลัง และสีเขียวก็ต้อง ย้อมเขก่อนจึงนำมาย้อมด้วยครามทีหลัง"  ลักษณะลายของผ้าโฮลและสีสันของผ้านั้นสืบทอดมาจากบรรพบุรุษนับพันปี  แต่ครั้งขอมยังเรืองอำนาจอยู่ในดินแดนอีสานใต้ริมฝั่งแม่น้ำโขง ที่ตั้งของจังหวัด สุรินทร์ในปัจจุบัน คุณสุเพ็ญบอกว่าลายผ้าโฮลนี้อาจหาชมได้จากรูปปั้น นางอัปสราที่อยู่ในปราสาทหินหลายหลังของดินแดนอีสานใต้ ชาวสุรินทร์ จึงสืบทอดการทอผ้าโฮลมาแต่นั้น   ผ้าโฮลถือเป็นผ้ามงคล นิยมใช้สวมใส่ ในงานพิธีมงคล เช่น งานแต่งงาน งานบวช ในการเรียกขวัญนาคก่อนจะทำ พิธีบวชก็จะใช้ผ้าโฮลคลุมในการบายศรีสู่ขวัญนาค นิยมใช้กันมากในจังหวัด สุรินทร์ ร้อยเอ็ด ศรีสะเกษ และบุรีรัมย์ ด้านความเชื่อ  " บ้านที่มีสมาชิกในบ้านเพิ่งเสียชีวิต ผู้หญิงที่กำลังมีประจำเดือน  หรือกำลังตั้งครรภ์ จะไม่สามารถย้อมสีผ้าโฮลได้ เพราะผ้าโฮล เป็นของสูง" สาเหตุที่การย้อมผ้าโฮลต้องใช้สีจากธรรมชาติเท่านั้นเป็นเพราะความภูมิใจ ในภูมิปัญญาของบรรพบุรุษที่ได้คิดค้นวิธีการย้อมสีผ้าเอาไว้ให้ติดทนนาน  ไม่มีปัญหาเรื่องสีตก และยิ่งใช้ผ้าโฮลไปนานเข้าสีของผ้าจะยิ่งสดและติด ทนนานขึ้นตนจึงไม่คิดที่จะพัฒนาให้เป็นสีผสมประเภทอื่น  ส่วน คุณพัชรี กล่าวถึงความรู้สึกเมื่อได้ทราบว่าได้รับเลือกให้เป็นหนึ่งใน ตัวแทนช่างฝีมือจากประเทศไทยไปร่วมแสดงวิถีชีวิตของชาวบ้านริม แม่น้ำโขงในงานเทศกาลครั้งนี้ว่า  "ภูมิใจมากค่ะ เพราะผ้าโฮลที่เราทอเป็นผ้าประจำจังหวัดสุรินทร์ ดีใจที่เกิด เป็นคนสุรินทร์และได้มีโอกาสดีๆ ที่จะได้เผยแพร่วัฒนธรรมของสุรินทร์ให้ ชาวโลกได้รับรู้ถึงความสวยงามของผ้าไทยของเรา ผ้าโฮลนับว่าเป็นราชินี แห่งผ้าไหมของจังหวัดสุรินทร์ ก็ดีใจที่ทำตรงนี้แล้วมีคนมองเห็นคุณค่า ของงานฝีมือของชาวบ้าน"  ทุกวันนี้การทอผ้าโฮลยังคงเป็นกิจกรรมหลังฤดูที่ว่างเว้นจากการทำนา ของหญิงสาวชาวสุรินทร์จำนวนไม่น้อย ด้วยเป็นผ้าที่ต้องใช้ฝีมือมากในการทอ  และเป็นการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ นอกเหนือไปจากการทำหน้าที่สืบทอด วัฒนธรรมทอผ้าโฮลของชาวสุรินทร์ความภูมิใจอีกอย่างหนึ่งของชาวจังหวัด สุรินทร์ก็คือการได้ทอผ้าโฮลสีเหลืองทองขึ้นมาผืนหนึ่ง เพื่อทูลเกล้าฯ ถวาย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสที่ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ  80 พรรษา และทอผ้าโฮลสีฟ้าครามอีกหนึ่ง ผืนเพื่อทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จ พระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ที่ทรงเป็นที่รักยิ่งของชาวสุรินทร์  "อยากให้ลูกหลานดูตัวอย่างการทอผ้าของรุ่นพ่อรุ่นแม่เอาไว้ วัฒนธรรม ของเราอีสานใต้ มีมาเป็นร้อยเป็นพันปีแล้ว ก็อยากทำเป็นตัวอย่างให้เห็น และให้รุ่นลูกรุ่นหลานได้สืบทอดต่อไป อยากให้ลูกหลานชาวสุรินทร์ให้ความสนใจและสืบทอดวัฒนธรรมการ ทอผ้าโฮลต่อไป"คุณ พัชรีกล่าว รัชดากร จิตรามาศ

Sources  :  http://www.bangkokbiznews.com/2007/07/05/WW06_0607_news.php?newsid=82366

http://www.youtube.com/watch?v=xKsLcXsKPfI




ผ้าไหมโฮล

2 รูปด้านบนก็นำมาจากท่านกูเกิ้ล http://www.google.com ครับผม